Điều kiện làm việc ở không gian mở "nhìn chung kém hơn".

Một nghiên cứu của Bộ Lao động một lần nữa chỉ ra những bất lợi của các văn phòng không gian mở. Tuy nhiên, loại hình thiết kế này vẫn sẽ tiếp tục phát triển bằng cách chú trọng hơn vào chất lượng.

Không gian mở - hay văn phòng không gian mở, theo cách gọi tiếng Pháp - được cho là có thể cải thiện năng suất nhờ sự giao tiếp tốt hơn giữa nhân viên, và giảm chi phí bất động sản thông qua việc sắp xếp không gian một cách hợp lý hơn. Tuy nhiên, từ khi xuất hiện ở Pháp vào những năm 1990, chúng đã bị chỉ trích là làm giảm chất lượng đời sống công sở.

Cục Quản lý hoạt động nghiên cứu, thống kê và điều tra của Bộ Lao động (Dares), đã ghi nhận trên dữ liệu 3,2 triệu nhân viên Pháp làm việc trong môi trường như vậy vào năm 2019, chiếm 13% tổng số người lao động, cũng có quan điểm tương tự. Cơ quan này vừa công bố một phần của nghiên cứu ba năm về điều kiện làm việc, dành riêng cho không gian mở, dựa trên số liệu từ 7.306 nhân viên văn phòng. Trong số đó, hai trong số năm người liên quan đến văn phòng không gian mở. Kết quả cho thấy điều kiện làm việc trong mô hình này "nhìn chung kém hơn" so với những người làm việc trong các văn phòng truyền thống, dù rằng khoảng cách thường không quá lớn.

Như vậy, nhân viên làm việc trong không gian mở phải đối mặt với cường độ công việc cao hơn và nhiều ràng buộc hơn, 39% (so với 33% trong văn phòng truyền thống) chịu ít nhất ba trong số tám áp lực về nhịp độ công việc (phụ thuộc ngay lập tức vào công việc của một hoặc nhiều đồng nghiệp, các tiêu chuẩn sản xuất hoặc thời hạn cần tuân thủ trong một giờ hoặc một ngày, kiểm soát hoặc theo dõi bằng máy tính...). Họ cảm thấy ít khả thi (61%, so với 70% đối với những người làm việc trong văn phòng truyền thống) và ít mong muốn (46%, so với 57%) tiếp tục công việc này cho đến khi nghỉ hưu, và có nhiều người báo cáo đã nghỉ ốm hơn (không tính nghỉ thai sản) trong vòng mười hai tháng trước cuộc khảo sát (34%, so với 27%).

Rủi ro về tâm lý xã hội "cao hơn"

"Hiện tượng này có thể được giải thích (...) bởi việc tiếp xúc nhiều hơn với tiếng ồn và virus trong không gian mở cũng như do các rủi ro về tâm lý xã hội cao hơn, (...) liên quan chẳng hạn đến sự thiếu tự chủ", Tiphaine Do và Audrey-Rose Schneider, tác giả của nghiên cứu, nhấn mạnh. Những điểm yếu này chỉ được cân bằng một phần nhỏ bởi thực tế là nhân viên làm việc trong không gian mở thường xuyên ở trong các toà nhà kém cũ kỹ hơn và nhờ vào sự gần gũi về mặt vật lý, họ nhận được sự hỗ trợ tốt hơn từ đồng nghiệp của mình (92%, so với 86% trong văn phòng truyền thống).

Vậy thì, liệu chúng ta có nên từ bỏ không gian mở trước khi nó "giết chết" chúng ta, như cuốn sách xuất bản vào năm 2008 (L'open space m'a tuer, của Thomas Zuber và Alexandre des Isnards, Livre de Poche) đã khẳng định? Đó sẽ là một quyết định vội vàng. Trước hết, chúng ta không nên nhầm lẫn giữa mối quan hệ tương quan và nguyên nhân: một số nguyên do không hài lòng được đề cập trong nghiên cứu rõ ràng ít liên quan đến không gian mở hơn là do bản chất của công việc được thực hiện ở đó và sự phổ biến của chúng.

Theo Dares, gần ba phần tư nhân viên làm việc trong không gian mở thuộc về hai mươi nghề nghiệp. Các "kỹ sư, quản lý nghiên cứu, phát triển đổi mới trong ngành công nghệ thông tin hoặc trưởng dự án công nghệ thông tin" dẫn đầu với 262.000 người; và có 48.000 telesales, tương đương 90% số người làm trong lĩnh vực này, cũng làm việc trong không gian mở. Nhưng ai nói rằng họ sẽ hài lòng hơn nếu làm cùng một công việc trong một văn phòng cá nhân?

Bên cạnh đó, những văn phòng không gian mở thế hệ mới đã được cải thiện đáng kể về tiện nghi và thiết kế, Elisabeth Pélegrin-Genel, kiến trúc sư, quy hoạch đô thị và tâm lý học nhận xét. Việc sử dụng tai nghe điện thoại, tin nhắn, lắp đặt các cabin giữa các khu vực để có không gian riêng tư, khu vực thân mật và thư giãn đã thay đổi bầu không khí làm việc.

Kể từ khi Covid xuất hiện và sự phát triển của làm việc từ xa, các không gian mở trở nên yên tĩnh hơn và ít khi quá tải. Lấy gương từ các giám đốc điều hành, họ bắt đầu chuyển sang làm việc ở đây. Vì vậy, loại hình bố trí này trong tương lai có thể sẽ ít gặp sự e ngại hơn, dù rằng nó đi kèm với xu hướng khác là flex office - loại bỏ văn phòng cá nhân và giúp doanh nghiệp tiết kiệm không gian hiệu quả hơn.

Theo Le Monde